Thông tin Hoàng Hường bị bắt đã khiến cộng đồng mạng bàn tán xôn xao thời gian gần đây. Luật sư nhận định hành vi của Hoàng Hường và các đồng phạm không chỉ đơn thuần là “Vi phạm quy định về kế toán gây hậu quả nghiêm trọng”.
Ngày 4/10, Văn phòng Cơ quan Cảnh sát điều tra Bộ Công an đã khởi tố vụ án, khởi tố 6 bị can, trong đó có Hoàng Thị Hường, chủ hộ kinh doanh Hoàng Thị Hường (hệ sinh thái Hoàng Hường) về tội “Vi phạm quy định về kế toán gây hậu quả nghiêm trọng”, quy định tại khoản 3, Điều 221 Bộ luật Hình sự. Quyết định này được đưa ra sau quá trình điều tra và căn cứ tài liệu, chứng cứ đã thu thập được từ trước.
Cụ thể, cơ quan điều tra xác định nhằm mục đích che giấu doanh thu, làm giảm nghĩa vụ thuế 18 Công ty do Hoàng Thị Hường thành lập điều hành. Đối tượng Hoàng Thị Hường đã chỉ đạo và cùng nhóm bị can đồng phạm thống nhất thực hiện thủ đoạn mượn căn cước công dân của nhân viên và người thân thành lập 25 hộ kinh doanh. Đồng thời nhờ các cá nhân đứng tên bán hàng, thuê đơn vị vận chuyển tạo thành “Hệ sinh thái Hoàng Hường” với mục đích chuyển doanh thu từ các công ty sang các hộ kinh doanh, các cá nhân.
Hoàng Thị Hường chỉ đạo bỏ ngoài sổ sách doanh thu thực tế của các công ty. Thực tế, các hộ kinh doanh và các cá nhân không thực hiện các hoạt động kinh doanh. Các đối tượng đã chuyển một phần doanh thu thực tế của 18 công ty đến 25 hộ kinh doanh và 33 cá nhân với tổng số tiền hơn 2.069 tỷ đồng đồng, gây thiệt hại thuế giá trị gia tăng do chênh lệch giữa 2 loại hình kinh doanh tạm tính hơn 144,8 tỷ đồng. Đặc biệt, chỉ tính riêng trong các năm 2024, 2025 các gây thiệt hại về thuế giá trị gia tăng cho ngân sách nhà nước là hơn 141,9 tỷ đồng.
Không dừng lại ở đó, hành vi để ngoài sổ kế toán doanh thu thực tế của 18 Công ty thuộc Hệ sinh thái Hoàng Hường có tổng số hơn 1.750 tỷ đồng, gây thiệt hại thuế giá trị gia tăng tạm tính là hơn 139,9 tỷ đồng. Như vậy, tổng thiệt hại theo điều tra ban đầu tạm tính là hơn 284,7 tỷ đồng.
Trước vấn đề trên, Tiến sĩ Luật Ngô Ngọc Diễm phân tích rằng: Hành vi của Hoàng Hường và các đồng phạm không chỉ đơn thuần là “Vi phạm quy định về kế toán gây hậu quả nghiêm trọng” mà còn có dấu hiệu, dáng dấp một dạng tổ chức kinh tế ngầm tinh vi, vận hành xuyên nền tảng, với cấu trúc nhiều lớp pháp nhân nhằm hợp thức hóa dòng tiền, gian lận thuế.
Cụ thể, theo Điều 200 BLHS 2015, tội “Trốn thuế” được xác định khi cá nhân, tổ chức “không kê khai, kê khai sai, sử dụng hóa đơn bất hợp pháp hoặc có hành vi khác nhằm trốn nộp thuế với số tiền lớn”. Trong trường hợp “hệ sinh thái Hoàng Hường”, việc phân tán doanh thu qua nhiều tài khoản cá nhân, công ty con và đối tác trung gian là thủ đoạn điển hình để che giấu doanh thu thật.
Tiến sĩ Luật Ngô Ngọc Diễm nhận định, việc lập công ty “sân sau”, điều chuyển giá, hoặc sử dụng sổ sách kế toán giả mạo không chỉ là tình tiết tăng nặng trách nhiệm hình sự trong tội “Vi phạm quy định về kế toán gây hậu quả nghiêm trọng” (Điều 221 Bộ luật Hình sự), mà còn có dấu hiệu có thể cấu thành độc lập tội “Trốn thuế” (Điều 200 Bộ luật Hình sự), nếu chứng minh được yếu tố cố ý che giấu doanh thu, kê khai sai chi phí hoặc lập chứng từ khống.
Trong trường hợp cơ quan điều tra xác định có hành vi tiêu hủy chứng từ, ghi sai lệch số liệu kế toán nhằm trốn tránh nghĩa vụ thuế, hậu quả pháp lý đối với các bị can sẽ đặc biệt nghiêm trọng. Trường hợp, nếu nguồn tiền có được từ các hành vi vi phạm tiếp tục được chuyển hóa thông qua đầu tư, kinh doanh bất động sản, hoặc luân chuyển qua các tài khoản quốc tế nhằm hợp thức hóa nguồn gốc, thì chuỗi hành vi này của Hoàng thị Hường có thể bị xem xét thêm về hành vi “Rửa tiền” theo Điều 324 Bộ luật Hình sự năm 2015.
Đáng nói hơn, nếu Hoàng Thị Hường bị điều tra, bị xác định lập và điều hành nhiều doanh nghiệp, chi nhánh và tài khoản mạng xã hội phục vụ việc kinh doanh online thì có thể “đáp ứng đầy đủ các yếu tố cấu thành tình tiết tăng nặng “phạm tội có tổ chức” và “phạm tội chuyên nghiệp”, theo Điều 17 và Điều 52 BLHS.
“Việc phân công vai trò, điều hành từ xa, chỉ đạo bằng công nghệ cho thấy một mô hình tội phạm kinh tế 4.0, nơi người cầm đầu có thể điều phối hàng chục mắt xích mà không cần trực tiếp xuất hiện”, TS. Diễm nhấn mạnh.
Về phía Hoàng Thị Hường, tại cơ quan điều tra, đối tượng này cho rằng bản thân sẽ chịu trách nhiệm là người đứng đầu: “Về năng lực của tôi thì thật sự chỉ có tập trung cho việc bán hàng, KOL, cũng như tập trung cho quảng bá sản phẩm. Việc vận hành tôi giao cho một ê-kip khác. Các bạn ấy là người vận hành hoàn toàn ở đằng sau và tất nhiên thì dù lý do thế nào mình vẫn là người chịu trách nhiệm cho việc này. Do năng lực yếu kém, tôi không nhìn nhận ra được những việc làm chưa tốt trong quá trình vận hành, tôi chỉ tập trung hết cho việc bán hàng và quảng cáo”, Hoàng Hường khai.
