Từ cậu bé bán đá, những thất bại đầu đời, “cãi” lời cha đến chủ tịch FPT Software: Hành trình tuổi thơ đáng nhớ của ông Hoàng Nam Tiến

Ngày 31/7, cộng đồng công nghệ và giáo dục Việt Nam bàng hoàng đón nhận tin buồn khi ông Hoàng Nam Tiến, Phó chủ tịch Hội đồng trường Trường Đại học FPT, nguyên Chủ tịch FPT Software và FPT Telecom, đột ngột qua đời vào lúc 16h10 do đột quỵ và ngừng tim ngoại viện.

Sự ra đi đột ngột của ông là mất mát lớn đối với giới công nghệ, giáo dục và hàng triệu người trẻ từng được ông truyền cảm hứng bằng chính cuộc đời mình.

Những mùa hè kỷ luật của ông Hoàng Nam Tiến

Ông Hoàng Nam Tiến sinh năm 1969 tại Hà Nội, trong một gia đình gốc Nghệ An. Ông là con út của Thiếu tướng Hoàng Đan – nguyên Cục trưởng Cục Khoa học Quân sự, Bộ Quốc phòng, một vị tướng nổi tiếng với sự kỷ luật, tận tụy và nghiêm khắc.

Sinh ra trong một gia đình quân nhân, ông Hoàng Nam Tiến có những mùa hè tuổi thơ gắn liền với doanh trại, với những mùa hè chỉ có cuốc đất, bắn súng, đào hầm và tinh thần kỷ luật như một người lính thực thụ.

Chia sẻ với báo Vietnamnet, ông Tiến kể cứ đến mùa hè là ông chỉ được nghỉ hè 15 ngày, sau đó vào ở với ba trong quân đội. Lần đầu tiên, ông vào ở với ba khi mới 5 tuổi. Khi lớn hơn, ông ở với Đại đội Trinh sát, Tiểu đoàn Quân y, Đại đội Xe… Vì vậy, người lính làm gì, đi đâu, ăn gì, cậu bé Tiến cũng làm như vậy.

“Tôi cũng làm những việc như tập trận, xây nhà, trồng cây, chăn lợn… Đó là cách giáo dục rất đặc biệt của người tướng chỉ huy quân đội ít có thời gian gần con. Chưa bao giờ ông nói rằng con phải thế này, thế kia hay để trở thành người tốt phải làm sao… thay vào đó, ba tôi làm gương”, ông Tiến kể.

Thời gian cạnh ba, cậu bé tranh thủ quan sát và có được nhiều bài học thú vị. Khi ở đơn vị quân đội, việc đầu tiên tướng Hoàng Đan làm sau khi kết thúc giờ làm việc là tưới rau, trồng cây, thu hoạch rau quả. Cậu bé Hoàng Nam Tiến học theo, về thực hành ngay tại khu nhà mình. Khi về khu tập thể Trần Phú, cậu bé trồng sắn dây, trồng cà chua, nuôi gà và lợn. Tất cả trẻ con trong khu đều “thi đua” cùng trồng theo. Các ông bố, bà mẹ đều rất vui khi nhìn thấy con nuôi được gà, trồng được những quả cà chua, thu hoạch sắn dây.

“Có lẽ vì làm tất cả mọi việc, từ những việc nhỏ nhất ngay khi còn bé đã giúp thế hệ chúng tôi giờ đây có thể tự tin làm được mọi việc được giao bởi coi đó là những việc rất bình thường” – ông Tiến chiêm nghiệm. Và từ đó, ông cũng áp dụng tính kỷ luật trong mọi việc mình làm, từ thói quen sinh hoạt hàng ngày đến cách làm việc.

Không chỉ nhận được sự giáo dục nghiêm khắc và đầy đặc biệt từ cha, với ông Tiến, mẹ cũng chính là người hùng lớn nhất cuộc đời và là tấm gương để anh noi theo về sự vươn lên, tính kỷ luật cũng như tinh thần ham học hỏi.

“Mẹ tôi quê ở Nghệ An, 8 tuổi đi ở, 16 tuổi nhờ Cách mạng thì được đi học. Sau khi lấy chồng và đẻ được hai đứa con, mẹ mới học hết cấp hai và làm mậu dịch viên thời bao cấp. Ba tôi đi học nước ngoài thì mẹ ở nhà học hết cấp ba.

Ba tôi đi chiến trường thì mẹ học xong đại học. Sau này, mẹ còn sang nước ngoài để học về quản trị kinh doanh. Bà là đại biểu quốc hội hai khóa liền, là người phụ trách ngành thương nghiệp của Hà Nội thời bao cấp. Bà luôn nói rằng hai vợ chồng không chỉ cần sự tôn trọng, yêu thương nhau mà phải có trí tuệ tương đương nhau thì mới hạnh phúc và vì vậy, mẹ phải học cho bằng ba. Mẹ tôi là anh hùng”, ông từng nói trong một talkshow.

Câu chuyện khởi nghiệp đầu đời

Cũng chia sẻ với Vietnam Net, ông Tiến cho biết, hồi 10 tuổi, nhà ông ở phố Trần Phú (Hà Nội) – nơi mà gia đình các tướng quân đội thường ở. Mùa hè, cậu bé Tiến khi đó rất hay mua thạch ở một quán tại ngõ nhỏ Tôn Thất Thiệp. Một lần, khi ông đến mua thạch, bà bán quán hỏi một câu: “Nhà cậu có đá lạnh không?” – “Đá ư? Có ạ” – “Vậy cậu bán cho tôi”.

Những năm 1970 – 1980 của thế kỷ trước, số gia đình ở Hà Nội có tủ lạnh rất hiếm. Trong khi đó, trong khu chỉ có mỗi nhà ông Tiến có tủ lạnh. “Vậy là ý tưởng ‘khởi nghiệp’ bỗng nảy sinh”, ông Tiến kể.

Lúc đó, bà cụ đã đưa cho cậu bé Tiến khi ấy 4 hộp nhôm kích thước khoảng 30cm (dài) x 15cm (rộng) x 10 cm (dày), dặn cho nước vào đó và sau 1 đêm được 4 hộp đá. “Tôi không nhớ chính xác hồi đó bán được bao nhiêu tiền mỗi hộp, nhưng đổi ra tiền bán số đá đó tương đương giá 2 bát phở Đường Tàu thuở đó”, ông Tiến nhớ lại.

Cứ thế, hằng ngày, buổi trưa sau đi học về, cậu bé lại nhanh chóng lấy 4 khay đá cho vào túi vải rồi mang ra ngõ Tôn Thất Thiệp giao cho bà cụ. “Đó là việc khởi nghiệp đầu tiên của tôi. Việc ‘kinh doanh’ diễn ra vô cùng tốt. Sau này, mẹ tôi cũng biết chuyện nhưng bà chỉ cười xòa”, ông Tiến chia sẻ.

Số tiền kiếm được từ việc bán đá, ông Tiến chủ yếu dành để mua sách, đổi lấy tri thức. Bởi sách hồi đó rất hiếm.

Thất bại và cú hích từ một câu nói

Trong một buổi chia sẻ, ông Hoàng Nam Tiến đã kể lại một câu chuyện về thất bại đầu đời của mình. Xuất thân chuyên Toán trường THPT chuyên Hà Nội – Amsterdam (trường cấp 3 đình đám bậc nhất tại thủ đô), ông thi trượt đại học.

Ông Hoàng Nam Tiến tâm sự: “Tôi là lớp trưởng lớp chuyên Toán của trường chuyên Amsterdam. Năm 18 tuổi, tôi không thi đỗ đại học. Tôi cũng không hiểu tại sao năm ấy mình không thi đỗ, dù năm sau, đương nhiên là thi đỗ rồi.

Nhưng khi đó lần đầu tiên trượt, tôi có nói với ba tôi – một vị Tướng trong quân đội: Con muốn trở thành phi công. Lúc đó thì ba tôi lắc đầu: Muốn làm phi công cũng được, nhưng việc đầu tiên thất bại ở chỗ nào thì đứng lên chỗ ấy”.

Sau đó, ông đã định học phi công thay vì thi lại ngôi trường mình mong ước. Và rồi sau khi nghe lời khuyên của cha, ông Hoàng Nam Tiến đã thi đỗ ngành Công nghệ Thông tin của trường ĐH Bách khoa Hà Nội.

Chính bước ngoặt này đã khiến ông tiếp tục được sự nghiệp liên quan đến khoa học máy tính của mình, thay vì đi làm phi công. Sau đó, ông Hoàng Nam Tiến giữ vị trí chủ tịch FPT Software, giúp công ty này đạt tốc độ tăng trưởng trung bình trên 30%, trở thành một trong 500 công ty phần mềm mạnh nhất thế giới.